Kathleen Ferrier, ambassadeur van het platform Wereldwinkel.Nu en Koop een Betere Wereld, werd ondervraagd door Henk Peter Steenhuis, Trouw-journalist.

Kathleen vindt het fantastisch er te zijn, om moed, inspiratie en krachten te bundelen. Krachten bundelen is belangrijk in de wereld van nu, een wereld die ons voor veel uitdagingen stelt. Daar moeten we niet moedeloos bij neerzitten. Maar hoopvol is dat je alom groepen ziet zoeken naar antwoorden, naar krachtenbundeling. Om twee redenen zijn Wereldwinkel-vrijwilligers daarbij van betekenis:

1. Om de enorme ervaring van decennialang draaiend houden van wereldwinkels,
2. Om het enorme netwerk van wereldwinkels in het hele land.

Het regeerakkoord heeft ‘omzien naar elkaar’ als thema. Dat omzien naar elkaar enorm belangrijk in de huidige tijd waarin velen zo opgaan en leven in hun eigen bubbels. Maar omzien naar mensen verder weg staat onder druk. Toch is dat van wezenlijk belang: het besef dat we als wereldbevolking met elkaar verbonden zijn. Wereldwinkels zien al decennialang om naar kwetsbaren ver weg. Nu doen we dat anders dan vroeger. Producten vertellen het verhaal van de mensen die ze gemaakt hebben. Ze wijst op dat van ‘Let’s do Goods’ van Niels Hermus dat de wereld mooier maakt met sokken ontworpen door kunstenaars met ervaring met dakloosheid, psychiatrie of verslaving. De sokken belanden daar waar ze het meest nodig zijn door van elk gekocht paar er één te doneren aan Leger des Heils of voedselbank. Sokken worden namelijk zelden gedoneerd bij kledinginzamelingen.

Verhalen vertellen, campagne voeren, daarin moeten wereldwinkels niet te bescheiden zijn. Ze moeten de verhalen met trots vertellen omdat die verhalen nodig zijn in onze samenleving. Wereldwinkels zijn meer dan een mooie cadeauwinkel. Het activisme van vroeger is minder geworden. Maar het vertellen van de verhalen over de makers van onze producten en over de visie op eerlijke handel is nog altijd belangrijk. Omdat consumenten macht hebben door de producten die ze kopen! Dat is een politiek, maar noodzakelijk verhaal dat onze gepolariseerde samenleving nodig heeft.

In de discussie komt naar voren dat het soms lastig is ons verhaal naar buiten te brengen, maar het kan in de sociale media, in de lokale en regionale pers, in ondernemersverenigingen, door mensen uit het bedrijfsleven in de winkel te halen in het kader van MVO-dagen, via stagiaires die kritisch kijken naar wat een wereldwinkel doet en de boodschap in hun school verspreiden.

Kathleen waarschuwt dat het geen zielige verhalen moeten zijn, maar verhalen van krachtige en creatieve mensen die mooie, eigentijdse dingen maken. De makers zijn mensen met een drive, doorzetters en changemakers, movers & chakers. Het gaat niet om liefdadigheid en helpen, maar om eerlijke handel!

Nu het de tijd is van nieuwe gemeenteraden en colleges van B&W adviseert ze het gesprek daarmee aan te gaan. “Willen ze niet? Zeg dat dan in de pers… Schande! Daarna willen ze wel!” Ga het gesprek aan en kijk wat er uit voortkomt. Wellicht manieren om krachten te bundelen met andere spelers. Wereldwinkels kunnen hun netwerk nog beter gebruiken. De lokale en regionale pers kan de boodschap verder brengen. Communiceren is ontzettend belangrijk: en deel de informatie met elkaar in het netwerk (stuur je nieuwsbrieven naar nieuws@wereldwinkel.nu!). Kathleen en John waren aangenaam verrast dat Trouw direct openstond voor het artikel ‘Gemeenten: ook jullie kunnen iets doen voor de wereld’ (11 maart 2022).

Henk Peter Steenhuis geeft tips:

• Zorg dat het nieuwswaardig is; speel in op het nieuws
• Maak het niet te lang
• Sluit aan op de actualiteit
• Zoek een journalist op die in onze lijn denkt
• Denk vooral aan de regionale en lokale media. Trouw lezers kennen onze boodschap wel, AD en regionale lezers veel minder.

Op de vraag of bij duurzaamheid fairtrade niet ondersneeuwt, reageert Kathleen: het is niet óf-óf, maar én-én! We hebben één planeet. People Planet Profit horen bij elkaar: mens, planeet en handel. Koffie, thee, zeep vertellen het verhaal van duurzaam, fairtrade én sociaal. Daar sluit de campagne Koop een Betere Wereld mooi op aan.

Hans Beljaars, Buro111

Hans gaat in op de achtergrond van de nieuwe merkstrategie en uitstraling voor wereldwinkels. Gedachte erachter: grotere bekendheid genereren voor wereldwinkels. Een plek claimen in de hoofden van mensen, zoals je de Hema herkent aan de rode letters en de M van …

Erkend, herkend en bekend worden: als fairtrade en duurzaam, maar ook als prachtige, hippe cadeauwinkel, van cadeaus met een verhaal.

Centrale belofte/kernthema: IK GEEF JOU DE WERELD CADEAU:

• Ik als maker, producent
• Ik als aanbieder/winkel
• Ik als gever
• Ik als ontvanger

Jong, oud, en met diverse achtergronden, inclusief. Daarin zit de relatie van mij naar jou: ik wil je alles geven, en wereldskado, een betere wereld. Dat kun je voeden met stickers voor een wereldvader, een wereld-oma, een wereldvriend enz.

De nieuwe uitstraling wordt zichtbaar in vele vormen: tasjes, prijskaartjes/prijslabels met de bijpassende SDG’s, raamstickers, gevelbanners, vlaggen, stoepbord en uniformiteit in het interieur: posters, behang, vloerstickers, productinformatiekubussen, facebook/Instagram, website, nieuwsbrief, advertenties, folders en flyers. Volgens Beljaars is niet alles overal mogelijk of nodig. Maar liefst wel zoveel mogelijk want dat versterkt de uniforme uitstraling en herkenbaarheid. Hoe dat praktisch vorm moet krijgen, bekijken Platformbestuur en inspiratiegroep nu verder.

Peter d’Angremond, directeur van Fairtrade Nederland (voorheen Max Havelaar), bestuurslid Fairtrade Gemeenten Nederland.

Waar komen we vandaan?
Max Havelaar, alias van Eduard Douwes Dekker, klaagde in zijn boek Max Havelaar de uitbuiting aan. Later werd de naam een burgerbeweging, kwamen de wereldwinkels, werd het een keurmerk enz. Het startte met het pleidooi van koningin Juliana voor gelijkwaardigheid en vrede. Werd een politieke beweging rondom de suikercampagne tegen de hoge tariefmuren van de EU. Vervolgens kwam de lokale betrokkenheid van de grond: het zelf doen in winkels, actieplatforms; verdere professionalisering volgde.
1988: Lancering Max Havelaar. Professor Jan Tinbergen overhandigde Prins Claus een pak Max Havelaar koffie. Toen begon de impact op het aanbod. Met een pleidooi voor een eerlijke prijs en Planet People Profit. 50/60 landen doen nu mee met de verkoop van fairtrade. Samen zijn ze een grote wereldwijde speler. De extra premie gaat naar de communities van producenten. Samen staan zij sterker, investeren ze in productiemiddelen. De license opbrengst-curve ging aanvankelijk kabbelend omhoog. Vanaf 2005/2010 accelereert de groei, o.a. doordat Plus nog alleen fairtrade bananen ging verkopen: dit inspireerde andere supermarktketens. Gaf een vliegwieleffect.

Actualiteit
In de klimaatdiscussie lijkt de sociale link vaak afwezig. Eerlijke handel staat minder in the picture. Frans Timmermans plannen: boeren kunnen last krijgen van ongewenst neveneffect van op zichzelf goede plannen. Het is van belang dat zij eigenaar blijven van een minimaal groot stuk grond. Fairtrade en duurzaamheid moeten we integreren. Boeren weerbaar maken tegen klimaatverandering. Foodprint in kaart brengen van producten. Dan kan het verantwoord zijn dat producten toch van ver komen. Fairtrade en SDG’s: én-én, niet óf-óf. SDG’s zijn doelen, fairtrade concrete projecten.

Blik vooruit
De complexiteit van de wereld neemt toe. Veel thema’s spelen. De betrokkenheid is groot. Dit vereist:

• verbinden, verbanden leggen
• kennis delen
• belang van eerlijke handel blijven benadrukken, ook via
• werk, handel met eerlijke prijs.
  

Speerpunten:

• Volume: bijdragen aan inkomenspositie van boeren via de fee, minder vrijblijvend, bekender, makkelijker
• Hefboom werking: het meekrijgen van bepaalde bedrijven en ook wetgeving kan een versnellend effect hebben.
• Leefbaar loon en inkomen: als norm in verduurzaming: vergt in alle sectoren een transitie pad.

Tot slot toont Peter een reclamefilmpje van Fairtrade Nederland. Een aantal willekeurige Nederlanders leggen groene of rode blokjes op een weegschaal. Aan de ene kant beantwoordt men de vragen over actuele problemen (bijv. maak je je zorgen over het klimaat?) met volle overtuiging door een groen blokje op de weegschaal te leggen. Die kant helt dan ook helemaal naar beneden door. Daarna komen de vragen over het feitelijk eigen gedrag (let je bij de aankoop van kleding altijd op duurzaamheid?) en slaat de weegschaal uiteindelijk zwaar op rood door. De zaal vond het uiterst herkenbaar! Als consument doen we wat anders dan we als burger willen. Het aansprekende filmpje komt beschikbaar voor sociale media en hopelijk ook op tv.

Enkele bezoekers over de ontmoetingsdag.

Ieder die ik spreek is positief over de sfeer en organisatie van de Ontmoetingsdag en vooral de kans om elkaar weer in levenden lijve en ongedwongen te kunnen ontmoeten. Zelf vond ik het leuk om de mensen die ik vooral van het zoomen kende nu in het echt te zien. De lezingen waren inspirerend en nuttig. Vooral die van Kathleen Ferrier gaf me een stoot extra energie en overtuiging van de noodzaak van onze boodschap. Prettig was ook om even in gesprek te kunnen bij PlusPlus en SDG Nederland.

Ine en Adri van Wereldwinkel Epe die zowel lid is van de stichting als het platform: die splitsing geeft helaas zoveel negativiteit. De lezingen waren leuk. Het concept van Hans Beljaars spreekt ze aan, maar ze zien voor hun eigen winkel nog wel beren op de weg. Vrijwilligers zijn moe van veranderen, denken ze: de zoveelste keer, wat gaat het kosten? Als bestuur staan ze er welwillend tegenover, maar vooral de wat oudere medewerkers zijn op dit punt soms lastig.

WW Maarssen is sterk vertegenwoordigd. Ze vinden de lezingen goed, die van Beljaars ook praktisch. Het concept is geweldig en speelt in op wat noodzakelijk is: veranderen moet, anders zakken we af. De dag is geweldig georganiseerd, gezellig, op het juiste moment en op een leuke locatie. De lezing van d’Angremond was nuttig. We moeten in beweging blijven en blijven werken aan eerlijke handel. Zorgen dat duurzaam en sociaal verweven blijven.

Ook de meeste leveranciers op de markt zijn heel positief. Jammer was wel dat de markt op twee plekken was gesitueerd en dat het deel boven minder is bezocht, wat ook geldt voor de Klimaatstudio, waar wereldwinkelvrijwilligers elkaar leuk en informeel konden ontmoeten. De stands beneden bij de entree zijn goed bezocht, konden goed hun verhaal kwijt. Ook de verkoop was bij de meesten goed.

De zes leveranciers op de markt en ook Seepje, Only Natural, Wilder Land, Tony’s, Blossombs en The Twinning Company hadden samen gezorgd voor prachtig gevulde goodiebags die ons nog lang herinneren aan een mooie, positieve dag.

Conclusie: zo’n dag is voor herhaling vatbaar.

Gerda Remmers, Wereldwinkel Borne